O nowym zagospodarowaniu informacyjnym Pachołka

W końcu maja 2013 roku na Pachołku, przez który przechodzą dwa szlaki turystyki pieszej Kartuski i Skarszewski została ustawiona tablica informacyjna, opisująca to miejsce. Na tablicy podano informacje na temat dziejów Pachołka, pochodzenia jego nazwy i zachwytów wielu dawnych osób. Ponadto dla zwiększenia możliwości dotarcia do tego miejsca spod katedry oliwskiej poprowadzono pod wieżę widokową szlak dojściowy. Zostały ustawione także dodatkowe drogowskazy. Te zabiegi bez wątpienia umożliwią lepsze (łatwiejsze) dotarcie do pachołka i ustawionej tu wieży widokowej, która oferuje jeden z ciekawszych widoków na okolice w całym Trójmieście.

Tablica:

Pachołek to lokalna, leśna kulminacja strefy krawędziowej Wysoczyzny Gdańskiej znajdująca się na terytorium Gdańska Oliwy na obrzeżach Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, nieopodal mocno zurbanizowanych terenów rozciągniętych wzdłuż ulic Spacerowej, Czyżewskiego, Starego Rynku Oliwskiego. Jest szczególnie zauważalna ze względu na swe położenie w bezpośrednim sąsiedztwie dużego i mocno rozczłonkowanego rozcięcia krawędzi, jakim jest system dolinny Potoku Oliwskiego i jego dopływów, w odniesieniu do odcinka ujściowego zwany niekiedy Doliną Oliwską i ale też z uwagi na swoiste ukształtowanie w postaci mocno eksponowanego wyraźnego cypla. Pachołek ma wysokość 101,4 m n.p.m. ale jego wysokość względna w stosunku do pobliskiego, położonego od południa i od południowego wschodu dna doliny (i biegnącej tędy ulicy Spacerowej) wynosi aż około 65 m. Takie położenie Pachołka predestynuje go do wykorzystania do celów obserwacyjnych i widokowych, co zresztą miało i ma miejsce do dziś.
Znamienne jest to, iż pobliże Pachołka na miejsce swej siedziby wybrali cystersi, którzy zostali tu sprowadzeni z Kołbacza. Nie dziwi więc, iż górujący nad otoczeniem punkt zakonnicy odnotowali w kronikach określając go jako Mons Olivarum, co można by przetłumaczyć jako Góra Oliwska. Badacze doszukują się w tym wykorzystania miejscowej nazwy potoku (Oława, Olava dziś Potok Oliwski) oraz nawiązania do jerozolimskiej Góry Oliwnej. Zresztą teren ten był własnością opactwa od roku 1186 aż do sekularyzacji dóbr klasztornych w roku 1772, gdy przeszedł w ręce króla pruskiego. Potem w 1793 roku nabył go Karl von Hohenzollern, przedostatni opat oliwski. On to sprowadził tu ogrodnika Johanna Georga Saltzmanna, pochodzącego z rodziny znanych pruskich ogrodników. Saltzmann, twórca angielsko-chińskiej wersji ogrodu opackiego, włączył do niego tereny Pachołka. Założył tu park z alejkami, prowadzącymi między innymi do punktu kulminacyjnego, gdzie został wybudowany pawilon widokowy. Altana stała do roku 1880, gdy ją w stanie mocno nadwyrężonym rozebrano. Dwa lata później w tym miejscu z funduszy cesarskich wymurowano wieżę widokową w stylu neogotyckim. Miała ona około 30 m wysokości, a około 10 m ponad ziemią znajdowała się galeria widokowa. Obiekt ten, zwany niekiedy wieżą Karola, zdecydowanie górował nad otoczeniem i stanowił znaczący akcent w krajobrazie Oliwy stając się niemalże jednym z jej ówczesnych symboli. Wejście na wieżę było płatne, a pobyt na niej można było potwierdzić okolicznościową pieczęcią z nazwą.
Okazała murowana wieża istniała na Pachołku do 1945 roku, kiedy to 23 marca opuszczający Gdańsk Niemcy wysadzili ją w powietrze w obawie, że będzie służyć Rosjanom jako punkt obserwacyjny.
Po wojnie Pachołek nadal był znany i odwiedzany jako miejsce o dużych walorach widokowych. W latach 50. XX stulecia poprowadzono tędy jeden z pieszych szlaków turystycznych. Z czasem jednakże wzrastający las te zalety coraz bardziej pomniejszał. Dopiero w 1975 roku zdecydowano o zbudowaniu tu stalowej kratowej wieży widokowej. Gdański Mostostal ustawił w miejscu kulminacji 15-metrową konstrukcję z platformą widokową. Poprowadzono ponadto od ulicy Spacerowej ciąg schodów terenowych. Z czasem drzewa zaczęły zasłaniać widok, a elementy wieży ulegały zniszczeniu, więc jej przydatność stała się wątpliwa i na jakiś czas wieża została wyłączona z użytku. W 2009 roku wieżę odnowiono, a korony okolicznych drzew przycięto i od tego czasu znów można podziwiać jeden z najświetniejszych widoków w Gdańsku, a może i okolicy.
Przez Pachołek przebiegają dwa znakowane szlaki turystyki pieszej Skarszewski z Sopotu (Kamienny Potok) do Skarszew i Kartuski też z Sopotu (Kamienny Potok) do Kartuz. Oba szlaki sprowadzają spod wieży widokowej do ulicy Spacerowej. Nowym znakowanym dojściem można się dostać z Pachołka do ulicy Czyżewskiego i dalej w rejon katedry. W rejonie Pachołka przebiega też kończąca się na ulicy Tatrzańskiej, oznaczona na niebiesko trasa rowerowa Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.