Start  ›  Młyny  ›  Młyn I  ›

Młyn "pierwszy jelitkowski" założony został w Jelitkowie u zbiegu dzisiejszych ulic Jelitkowska, Pomorska i Kapliczna w 1609 roku przez Georga Heina z patrycjuszowskiej rodziny gdańskiej. Pracował wówczas jako młyn do mielenia kości (fabrica ossum). W 1611 roku Georg Hein przekształcił go na tartak. W 1622 roku Hein sprzedał młyn Reinholdowi Wolffowi. Następny właściciel młyna sprzedał zakład w 1637 roku Konstantemu von Holten, patrycjuszowi ze znanej rodziny Gdańskiej. W roku 1652 zakład pracował już jako kuźnica stali Fryderyka Ehlera a w 1656 jako papiernia Nikolausa Taube, który zmarł w 1669. Następny właściciel papierni Honholt zmarł w 1672 roku. W 1728 roku właścicielem młyna został Sebastian Schrepmeger. W 1734 roku budynek spalony został przez kwaterujące w Jelitkowie oddziały Kozaków. Po odbudowie obiektu przez konwent oliwski wydzierżawił go na przełomie 1749-1750 roku Linch Pächter. Od 1752 roku młyn pracuje jako kuźnica miedzi Abrahama Teuberta. Następnie stali i żelaza (1756) a od początku XIX wieku jako tartak i krupiarnia (1804). Od 1847 roku został przekształcony na młyn zbożowy o trzech kołach i następnie na młyn prochowy. Pod koniec XIX wieku kupił go Reinhold Kammerke właściciel gospody i założyciel kąpieliska w Jelitkowie. Młyn czynny był do początku XX wieku kiedy Jelitkowo przyłączono do Oliwy.

W 1907 roku ryglowy budynek młyna wykupił zarząd kąpieliska w Jelitkowie otwartego z wielką pompą w 1909 roku.

Młyn rozebrano po 1945 roku.

Przy ulicy Jelitkowskiej zachował się przepust, oraz wzdłuż ulicy Pomorskiej duży staw młyński z wysepką uporządkowaną w latach 1978-1979. Wokół stawu rośnie kilka bardzo starych drzew.

Piotr Leżyński


Budynek młyna widziany od ul. Pomorskiej. Fot. z 1910 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Zbiornik młyna pierwszego. Fragment planu z około 1937 roku.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.


Plan młynów według Franciszka Mamuszki. 1985 rok.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie.   Herder Institut, Gdańsk na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego, Via Nowa Wrocław 2010.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. 1912.   Zbiory Krzysztofa Gryndera.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. Koniec lat 30. XX wieku.   Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. 17. 09. 1938.   Ze strony www.Allegro.pl.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. 1932.   Ze strony www.FotoPolska.eu (KC).


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. Fot. Herbert Grohe, Ostseebad Zoppot. 1940-1942.   Zbiory Piota Leżyńskiego.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. 16. 06. 1942.   Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Budynek młyna pierwszego w Jelitkowie. 1942.   Zbiory Krzysztofa Gryndera.


Początek strony.