Młyn "piąty" stał do lat 70-tych przy ulicy Grunwaldzkiej nr 533 (dawniej Zoppoter Straße 73) po jej wschodniej stronie w pobliżu dawnej zajezdni tramwai konnych.
Wybudowany został w 1596 roku jako kuźnia żelaza.
Jego właścicielem był wówczas Wartenberg-Preuss a później A. Prigrams.
W 1650 roku zakład przejął Conrelius Fläming przekształcając młyn na prochowy.
Następnie młyn przystosowano do przemiału kory drzewnej.
W 1734 roku w pobliżu młyna rozlokowali swój obóz Kozacy.
Od 1826 roku ten już spory zakład pracował jako młyn zbożowy.
Jednym z jego następnych właścicieli, już zapewne z początkiem XX wieku została rodzina Czachowskich, która miała w posiadaniu nie tylko młyn ale i budynek mieszkalny oraz budynek gospodarczy a sam młyn służył nadal do przemiały zboża.
Czachowscy gospodarowali młynem do końca II wojny światowej.
Po wojnie młyńskie imperium Czachowskich przeszło pod zarząd Bydgoskich Zakładów Młynarskich.
Sam młyn "piąty" spłonął w latach 70-tych XX wieku.
W latach 80 XX wieku staw został rekultywowany i niejednokrotnie wykorzystywany do żeglarskich zawodów modelarskich.
W 1956 roku F. Mamuszka i J. Stankiewicz pisali o zachowanych dwóch przepustach.
Aktualnie zachował się staw i przepust, po którym spływa stromym zboczem Potok Oliwski tworząc tak jakby wodospad. Następnie rozdzielając się na dwa strumienie tworzy wysepkę by dalej złączyć się i popłynąć w stronę Jelitkowa.
Piotr Leżyński
Zobacz również:
|
Widok młyna od ul. Grunwaldzkiej. Lata 40 XX wieku. Internet: www.staraoliwa.pl.
Dom młynarza. Fotografia wykonana w czerwcu 2008 roku. © Fot. Ryszard Petrajtis.
Fragment mapy kartograficznej z 1921 roku. Zbiory Mirosława Piskorskiego.
Fragment planu Oliwy z około 1950 roku. Zbiory Piotra Leżyńskiego.
|