Dom św. Bernarda. Około 1918 roku.
Zbiory Krzysztofa Gryndera.


Budynki nr 3 i 5 przy ul. Opackiej w Oliwie.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Budynek nr 5 przy ul. Opackiej w Oliwie.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Dom św. Bernarda siedziba Sióstr Elżbietanek

Ks. dr Zygmunt Iwicki, Kronika Parafii (katedralnej) w Oliwie 1904-1945, Gdańsk 1999:

1906 (s15):
     19 listopada powołano do życia żeńskie Stowarzyszenie św. Elżbiety dla opieki nad chorymi, ubogimi i nad dziećmi przedszkolnymi (przedszkole).

1907 (s15):
     W maju zatrudniono najpierw 2 pielęgniarki, które umieszczono w chacie przy Pachołku. Równocześnie utworzono ochronkę dla dzieci. Środki na to dostarcza żeńskie Stowarzyszenie św. Elżbiety, do którego należy już ok. 400 członkiń. 15 września komitet pań urządził w ogrodach „Waldhauschen” bazar dobroczynny, który przyniósł niespodziewany zysk w wysokości 1400 marek.

1908 (s17):
     W lecie — w ogrodzie Detmerów — odbył się ponownie bazar dobroczynny, który przyniósł sumę 1400 marek.

1910 (s17):
     Po długich pertraktacjach zezwolono wreszcie na osiedlenie się 3 Sióstr Elżbietanek. 27 maja powitali je uroczyście proboszcz, rada parafialna i zarząd Stowarzyszenia św. Elżbiety. Pod koniec lipca zorganizowano na rzecz Sióstr Elżbietanek, o których działalności w parafii mówi się tylko w superlatywach, bazar dobroczynny w hotelu Waldhauschen, jego wpływy wynosiły 2000 marek.

1911 (s18):
     14 sierpnia odbył się następny bazar dobroczynny na rzecz Sióstr Elżbietanek.

1911 (s18, 20, 63):
     Na miejsce zburzonej chaty pod Pachołkiem zbudowano nowy, ładny dom należący do kościoła — „Dom św. Bernarda” (69). Budował go cieśla E. Klawikowski pod nadzorem rentiera Ferd. Schultza. Na koszty w wysokości 30000 marek przeznaczono sumę 12300 marek ze sprzedaży chaty przy ul. Kwietnej oraz pożyczkę amortyzacyjną z ubezpieczenia krajowego. Poświęcenie domu kościelnego odbyło się 17 października. Mieszkają tu Siostry Elżbietanki, z których jedna prowadzi założone tam przedszkole. Jedna z sal i kuchnia mają też służyć młodzieży żeńskiej po ukończeniu szkoły do zdobycia praktycznych, potrzebnych w życiu umiejętności.
     Tegoroczny bazar dobroczynny w lipcu przyniósł dochód 2000 marek.
     (69)Dom św. Bernarda. Dnia 19 maja 1912 roku rada parafialna zawarła z mistrzem E. Klawikowskim umowę na budowę Domu św. Bernarda, który miał kosztować 25 600 marek. 1 października 1912 roku dom był gotowy do zamieszkania, a 17.10.1912 roku został poświęcony, w roku 1925 i 1934 przebudowany, po przebudowie w roku 1934 Edward hr. 0'Rourke, biskup gdański (1926-1938), poświęcił uroczyście nową kaplicę o wymiarach 7x8 m, chociaż w starej kaplicy odprawiano już msze św. od 18 maja 1918 roku.

1913 (s20-21):
     9 lutego odbywały się w Domu św. Bernarda zapisy dziewcząt, które ukończyły szkołę, na kursy ogólnego kształcenia w zakresie robótek ręcznych i gotowania.

1914 (s22):
     W sanatorium w IV dworze na Polankach, u diakonisek, i w katolickim Domu św. Bernarda przyjmowano lekko rannych. Duchowni z Oliwy podjęli się tam dobrowolnie i bezpłatnie opieki duszpasterskiej.

1915 (s22):
     Członkinie Stowarzyszenia św. Elżbiety, jak też liczne niewiasty i panny z naszej parafii pouczono w czasie wykładu o obowiązkach w czasie wojny.

1915 (s24):
     Spośród żołnierzy z Oliwy pozostających w polu w tym roku znowu niektórzy oddali swoje młode życie za ojczyznę; wielu z nich jest rannych i umieszczono ich jak zwykle, gdy leczenie jest już zaawansowane, w tutejszym lazarecie w Domu św. Bernarda.

1918 (s26):
     W lutym kuria biskupia w Pelplinie zezwoliła na utworzenie w Domu św. Bernarda (przyp. 126) kaplicy dla Sióstr Elżbietanek, a w niej także drogi krzyżowej.
     W czerwcu br. władze rządowe zgodziły się na zwiększenie liczby sióstr w tutejszym domu Sióstr Elżbietanek (przyp. 129) do 7. Ich życzeniem od dawna było zwiększenie personelu przy wzrastających obowiązkach w czasie wojny. Pociechą dla sióstr było przynajmniej zezwolenie (kwiecień 1918 roku) na odprawianie w ich kaplicy mszy św. i (sierpień 1918 roku) stałe przechowywanie w niej Najświętszego Sakramentu.

Zobacz również - "Dom sw. Bernarda": Zygmunt Iwicki, "Oliwa wczoraj i dziś. Przewodnik po...", Gdańsk 2001, str. 236-237. "Bedeker oliwski, część I", Pelplin 2018, str. 82-83, 265-269.


Siostry Elżbietanki. Książka telefoniczna z 1937 roku.
Zbiory TPG Strefa Historyczna WMG.



Poznaj Gdańsk. Przewodnik-Informator z 1949 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.

Dolna Eleonora, Kryog Maria, Wilkor Maria.



Wykaz lekarzy i pielęgniarek. Poznaj Gdańsk. Przewodnik-Informator z 1949 roku. Zbiory Piotra Leżyńskiego.