NID Oddział w Gdańsku: Karta biała. Zespół dworsko - parkowy - Dwór V - Anielski Dwór ul. Polanki nr 117. Rok wykonania karty: 2004 (E. Dembek).
Zobacz: Dwór. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Dwór. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Dom. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Park. Karta zielona z 1977 roku.


Widok z sanatorium w kierunku Dworu V. Lata 30/40 XX w.
Ze strony www.eBay.de.


Widok dworu od strony ul. Polanki. Lata 30/40 XX wieku.
Zbiory Krzysztofa Gryndera.


Widok na budynek południowy (w kierunku dworu IV).
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Widok dworu w kierunku ul. Polanki. Poczt. wysłana w 1936 r.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Na wprost leżakownia. Po prawej fragment pawilonu. Około 1942 roku.
Ze strony www.FotoPolska.eu (KC).


Ozdobny salon z narożnymi wnękami na pierwszym piętrze w budynku północnym. Lata 20/30 XX wieku.   Przekazał Mariusz Golwiej.


M. Kilarski, F. Mamuszka, J. Stankiewicz, Zabytki miasta Gdańska, Oliwa, Gdańsk 1956:

DWÓR V. (Polanki 117). Budynek południowy prawdopodobnie z 2 poł. XVIII w., piętrowy, dach mansardowy z rokokowym szczytem pięterka i lukarnami. Przed wejściem dwa kamienne barokowe słupki przedprożowe (?). Wewnętrz klatka schodowa i drzwi o formach rokokowych. Budynek północny z pocz. XIX w., piętrowy, z klasycystycznym gankiem na kolumnach. W sali przyziemia przy ścianach aż 16 półkolumn, na suficie klasycystyczne dekoracje stiukowe. Na piętrze ozdobny salon z narożnymi wnękami i kopulastym sufitem; boazerie i drzwi o formach klasycystycznych. Wokół budynków fragmenty założenia parkowego ze starodrzewem i stawem.

Franciszek Mamuszka, "Kaszubi oliwscy", Gdańsk 1980 str. 9-10:

Do ważniejszych znalezisk pochodzących z epoki żelaza zalicza się pięć grobów skrzynkowych, na które natrafiono w 1873 r. na wzniesieniu przy ul. Polanki. W grobach tych znajdowały się popielnice w tym trzy twarzowe. Podobne relikty kultury Prasłowian odkryto przy drodze do Osowej i przy ul. Abrahama, a także w pobliżu szpitala wojskowego oraz w sąsiedztwie wzgórza Pachołek.

Adam Kromer, "Oliwa", Gdańsk 2007, str. 246-247 (za zgodą autora):

Dwór V (Polanki 117)

Posesja pierwszy raz wspominana jest w 1654 roku, kiedy nabywa ją Mikołaj Cambier. Wśród późniejszych właścicieli występują: Nataniel Rücholds, pani de la Motte, Piotr Wastow, Nataniel Schultz (w latach 1714-1740), a potem rodzina Soermann. W drugiej połowie XVIII wieku powstał późnobarokowy dworek. Piętrowy budynek przykryty jest mansardowym dachem z lukarnami. Pomiędzy nimi znajduje się facjatka zwieńczona rokokowym szczytem.

Na przełomie XVIII i XIX wieku posiadłość przejął senator Jan von Franzius. To za jego sprawą powstał drugi budynek dworu, przylegający do starszego od strony północnej. Piętrowy pałacyk został zbudowany w stylu klasycystycznym. Balkon wsparty na czterech kolumnach tworzy jednocześnie ganek przed wejściem. Fronton budynku zdobi wnęka z umieszczoną w niej kopią antycznej wazy.

Rezydencja zwana najpierw „Jutrzenką”, a później „Dworem Anielskim”, przechodziła jeszcze przez ręce wielu właścicieli. Ostatnim właścicielem prywatnym był Sachsenhaus, który sprzedał posesję Zakładowi Ubezpieczeń w Wolnym Mieście Gdańsku. W 1931 roku nieopodal powstał gmach szpitala. Od 1938 mieszkał w dworze prezydent Senatu Wolnego Miasta Gdańska - Artur Greiser {zobacz Polanki nr 114}. Po drugiej wojnie światowej posesja znalazła się w obrębie zespołu Szpitala Marynarki Wojennej. Ponieważ dwór znalazł się w ten sposób w głębi terenu wojskowego, dostęp do niego był niezwykle utrudniony. Pod koniec XX wieku nie pilnowano już tak rygorystycznie szpitala wojskowego, ale wtedy dworek niszczał w zastraszającym tempie i sprawiał wrażenie porzuconego. Obecnie jest remontowany przez nowego właściciela. Rewitalizacja założenia parkowego wokół dworu z pewnością stworzyłaby odpowiednią oprawę pięknego dworu.

Polecamy (Dwory):
Hans Reichow, "Alte burgerliche Gartenkunst..., Berlin 1927
Heinz Voellner, "Oliva", Danzig 1938 (27-32)
Kilarski, Mauszka, Stankiewicz, "Oliva", Gdańsk 1956 (str 29-30)
Fr. Mamuszka, "Oliwa. Okruchy z dziejów...", Gdańsk 1985 (57-60)
Adam Kromer, "Oliwa", Gdańsk 2007 (str 235-253)
Jerzy Samp, "Gdańskie dwory i pałace", Gdask 2009 (str 98-135)
Zygmunt Iwicki, "Bedeker Oliwski", cz. II, Gdańsk 2018 (str 44-50)
Marcin Gawlicki, "Polanki. Podmiejskie...", Gdansk 2019

Zobacz:
Adam Kromer, Dwór V, trojmiasto.pl
Dwór V "Angielski Dwór", gedanopedia
Dwór V, wikipedia
Dwór V ciąg dalszy, forum.dawnygdansk.pl
Pożar na terenie szpitala Marynarki..., trojmiasto.pl, 2008
Andrzej Januszajtis, "Historie sławnych ludzi z Polanek"
Polanki. Podmiejskie... - wykład prof. Marcina Gawlickiego, 2019
FB Grażka, "Franz Höcherl, Sigfrid Macholz", 2022

Niestety artykuł prof. Andrzeja Januszajtisa p.t. Tego na pewno nie wiecie: Dwór zwany "Angielskim" nie jest już dostępny w internecie.

Pomniki przyrody:
388 - Buki - 2 szt. / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
389 - Buk / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
390 - Platan / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
391 - Modrzewie - 3 szt. / ul. Polanki 117 (Spital MW)
392 - Dąb szypułkowy / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
393 - Świerki - 3 szt. / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
394 - Lipy - 3 szt. zrośnięte / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
505 - Świerk pospolity / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
558 - Jodła kalifornijska / ul. Polanki 117 (Szpital MW)
574 - Buk zwyczajny / ul. Polanki 117 (Szpital MW)

Alexander Arid. Baukonholle Oliva IXX. Wpis z 09. 06. 1880.
Przekazała Grażyna Niemyjska.


Mieszkańcy w 1897 roku (Pelonken, V. Hof.):
Franke, Rudolf, Major a. D.

Mieszkańcy w 1897 roku (Pelonken, V. Hof 1.):
v. Bergoffcki, Gesellschafterin. Lonck, Hermann, Diener.

Mieszkańcy w 1897 roku (Pelonken, V. Hof 2.):
Biedermann, Rob., Kutscher.

Mieszkańcy w 1897 roku (Pelonken, V. Hof 3.):
Scheffler, Julius, Gärtner.


Mieszkańcy w 1898 roku (Pelonken, V. Hof.):
Franke, Rudolf, Major a. D.

Mieszkańcy w 1898 roku (Pelonken, V. Hof 3.):
Scheffler, Ida, Ww.



Franz Höcherl (ur. 1870, zm. 1920). Lina Höcherl z domu Pardon.   Olivaer Zeintung nr 233 z 05. 10. 1920 r.

Franz Höcherl   Olivaer Zeintung nr 235 z 07. 10. 1920 r.
Franz Höcherl   Olivaer Zeintung nr 235 z 07. 10. 1920 r.
Franz Höcherl   Olivaer Zeintung nr 237 z 09. 10. 1920 r.
Franz Höcherl   Olivaer Zeintung nr 238 z 11. 10. 1920 r.


Książki adresowe:
Franz Höcherl (1901-1916)
Lina Höcherl (1920-1929)
Siegfried Macholz (1920-1931)

Wschodnie fasady Dworu V. Budynek południowy (po lewej) pochodzi z 2 poł. XVIII wieku, północny z początku XIX wieku.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Po prawej zachodnio-południowa fasada budynku Dworu V należącego do Szpitala MW.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Portal w budynku północnym Dworu V w Oliwie należącego do 7. Szpitala Marynarki Wojennej.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Kantyna na parterze w budynku północnym Dworu V należącego do Szpitala Marynarki Wojennej. Na wprost drzwi prowadzące do budynku południowego.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Drzwi wyjściowe z półkolumnami w budynku północnym. Dwór V w Oliwie. Szpital MW.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.


Sala wykładowa Szpitala MW na pierwszym piętrze w budynku północnym Dworu V.   Fot. Artur Wołosewicz 1977. Przekazał Robert Krygier.




Bardzo dużo informacji o dworze znajdowało się niegdyś na stronie http://anielski-dwor.pl (dostęp 26. 07. 2007). Mamy nadzieję że nieznany autor tekstu nie obrazi się za jego przytoczenie w całości, szkoda bowiem byłaby utracić tak cenne informacje. Treść:

Usytuowanie obiektu
Zespół dworsko – pałacowy Dworu Piątego zlokalizowany jest u stóp wzgórz morenowych obecnego Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, w zachodniej części terenu zajmowanego przez Szpital Marynarki Wojennej w Gdańsku – Oliwie. Do zespołu prowadzi od ul. Polanki droga wewnętrzna szpitala. Od wschodu zespół poprzedza założenie zieleni niskiej z reliktami starodrzewu i budynkiem szpitalnym połączonym z budynkiem dworu oszklonym jednostronnie pawilonem. Od północy, zachodu i południa znajdują się pozostałości założenia parkowego w tym dawny staw – obecnie zbiornik przeciwpożarowy.

Krótki rys historyczny
Najwcześniejsza wzmianka o miejscowości Polanki pochodzi z 1279 roku. Wieś i obszary przyległe należały do klasztoru cystersów w Oliwie. W latach 1750 – 1760 powstaje tu barokowy pałacyk pod mansardowym dachem. Z tego okresu pochodzi założenie parkowe, którego relikty zachowały się w najbliższym otoczeniu dworu. Pod koniec XVIII wieku właścicielem dworu jest Janson Franzuis, który około 1800 roku wznosi klasycystyczną willę z salą balową na piętrze przylegającą do wcześniej istniejącego pałacu. Ostatnim z nich był niejaki Sachsenhaus, który sprzedał swoją posiadłość Zakładowi Ubezpieczeń w Wolnym Mieście Gdańsku. W 1931 roku na terenie posiadłości, w bezpośrednim sąsiedztwie powstał budynek szpitalny. Od zachodu do budynku północnego dobudowano pawilon, nad stawem wzniesiono osłonięty taras słoneczny. Po 1945 roku teren dworu przekazany został wojsku. Oba budynki dworu wykorzystywane były jako obiekty koszarowe, pawilon dobudowany od zachodu jako magazyn i stolarnia. Obiekty w chwili obecnej wyłączone są z użytkowania.

Ogólny opis obiektu
Na budynek mieszkalny zespołu składają się dwa odmienne stylowo dworki wzniesione w odstępie 40-50 lat. Starszy z budynków (południowy) o formach rokokowych, częściowo podpiwniczony, piętrowy, przykryty dachem mansardowym, czterospadowym z lukarnami, wzniesiony z cegły i otynkowany. Fasada frontowa pięcioosiowa z facjatą w osi symetrii zwieńczoną falistym gzymsem z dwoma lukarnami w rokokowej oprawie. Elewacja ogrodowa – pięcioosiowa z dwoma lukarnami. Elewacja południowa zniekształcona dobudowaną werandą; w miejscu wcześniejszej drewnianej. Stolarka okienna wymieniona około 1931 roku wielopodziałowa. We wnętrzu pozostałości rokokowej klatki schodowej i drzwiowej. Nowszy z budynków (północny) o formach klasycystycznych, częściowo podpiwniczony, piętrowy, przekryty dachem dwuspadowym osłoniętym attyką. Wzniesiony z cegły i otynkowany. Fasada wschodnia trójosiowa zwieńczona schodkowym szczytem – attyką. W osi głównej wnęka biegnąca przez obie kondygnacje, w attyce półokrągła wnęka z dekoracją w postaci brązowej wazy. Wejście w przyziemiu osłonięte płytą balkony wspartą na zdwojonych kolumnach na jońskich głowicach. Na ścianie dekoracja w postaci boniowania. Elewacja ogrodowa pierwotnie trójosiowa zniekształcona dobudowaną w poziomie parteru przybudówką (skrzydło zachodnie). Elewacja północna pozbawiona otworów okiennych. We wnętrzu na parterze duża sala z dekoracją w postaci 16-tu półkolumn. Na piętrze Dawna sala balowa z dekoracją stiukową sufitu. Stolarka drzwiowa klasycystyczna.
Skrzydło zachodnie dobudowane do budynku klasycystycznego w 1931 roku, parterowe o prostej, kubicznej bryle, przykryte stropodachem pełniącym funkcję tarasu. Stolarka okienna jak w budynku głównym, okna okratowane.
Leżakownia (taras słoneczny) położony nad stawem na wysokiej kamiennej podmurówce, drewniany, przekryty dachem jednospadowym, otwarty w kierunku południowym.
Pawilon – łączący dworek z budynkiem szpitala, drewniany na podmurówce wykonanej z cegły, oszklony od strony północnej od południowej otwarty, przekryty dachem dwuspadowym. Od 1945 roku w obiekcie nie były prowadzone prace konserwatorskie jedynie bieżące prace remontowe i naprawcze.

Dane historyczne
Dzieje ”Dworu Anielskiego” są burzliwe i na przestrzeni lat wielokrotnie zmieniali się jego właściciele. Najwcześniejsza wzmianka p miejscowości Polanki pochodzi z 1279 r. Wieś i obszary przyległe należały wówczas do klasztoru cystersów w Oliwie. Od końca XVI w. wzdłuż drogi biegnącej u podnóża wzgórz (obecna ulica Polanki) na terenach klasztornych gdańscy mieszczanie, korzystając z dzierżawy emfiteutycznej, wznosili letnie rezydencje. Obszar we wsi Polanki, gdzie znajduje się Dwór V w połowie XVI w. należał do Jana Morgenrotha. W 1654 r. gdański mieszczanin Mikołaj Cambier odkupił od niego 14 mórg i 29 prętów ziemi. Zapewne wówczas, około II poł. XVII w., powstały pierwsze, zabudowania prawdopodobnie drewniane, które następnie zastąpiono budynkiem murowanym. W 1714 r. za zgodą klasztoru Piotr Wast sprzedał za 4000 florenów posiadłość swojemu siostrzeńcowi Natanowi Schultzowi. Następnie 25 stycznia 1740 r. za sumę 5000 florenów posiadłość kupił mieszczanin i kupiec gdański Henryk Zoerman. W tym czasie posiadłość otrzymuje nazwę Anielski Dwór – Engelshoff.
Po śmierci Zoermana, majątek dziedziczy żona, która ponownie wychodzi za mąż za półkownika Pirtcha. W latach 1750-60 wzniesiony został dwór rokokowy, który przetrwał do naszych czasów. Pod koniec XVIII w. właścicielem dworu zostaje senator Jan von Franzius. W ok. 1800 r. przebudowuje on XVII-wietrzne zabudowania od strony północnej rokokowego dworu, w stylu klasycystycznym. Powstaje wówczas willa z salą balową na piętrze. 3 listopada 1819 r. senator sprzedał posiadłość za 8000 talarów Lauchlanowi Maclean i jego żonie Marii. Nowi właściciele nie przebywając na stałe w dworze, posiadali bowiem także Dwór III, zaniedbali bardzo posiadłość.
Świadczyć może o tym fakt, iż w 1839 r. sprzedali ją za jedyne 4000 talarów. Posiadłość kupił wówczas Karol Mattnias wraz z żoną Marią. W 1844 r. August von Massow zapłacił za nią już 9000 talarów. Kolejnym właścicielem był kupiec gdański August Niese z żoną Józefiną, który kupił nieruchomość w 1853 r. za 7000 talarów.
Schyłek XIX wieku przynosi jeszcze większą rotację właścicieli, - w 1873 r. posiadłość nabywa za 17000 talarów Henryk Quissorp, a następnie kolejno: w 1877 r. Aleksander Aird z Berlina, w 1888 r. Paweł Dielirz, w 1885 r. Leon von der Marwisz, w 1893 r. major Rudolf Franke, a w 1898 r. Franciszek Hocherl.
W I ćw. XX w. – 19 września 1917 r. nieruchomość przechodzi do rąk Egona Pelsuera, a w 1921 r. należy po połowie do rodzin Lindnerów i Sachenhausów. W październiku 1927 r. dwór przejął Zakłąd Ubezpieczeń Społecznych w Wolnym Mieście Gdańsku, co zapoczątkowało istotne zmiany architektoniczne i kompozycji przestrzennej całego założenia. W 1931 r. na terenie posiadłości, w bezpośrednim jego sąsiedztwie powstał modernistyczny budynek mieszkalny.

Po 1945 r. teren Dworu V przeszedł na własność Skarbu Państwa, następnie przekazany został wojsku i stał się siedzibą Marynarki Wojennej. Oba budynki dworu wykorzystywane były jako obiekty koszarowe. W latach 60-tych przeprowadzono kapitalny remont obiektu, który jeszcze bardziej zatarł oryginalny układ przestrzenny wnętrz i bezpowrotnie zniszczył ich rokokowy wystrój.

Danziger Hausfrau. Początek lat 30. XX w. (1931-1932?).
Zbiory Mirosława Piskorskiego.

Gdańska ubezpieczalnia społeczna stworzyła wzorcowe uzdrowisko nabywszy stary dwór. Gdyby zalesione zbocza Oliwy znajdowały się gdzieś w Niemczech a nie w Wolnym Mieście Gdańsku, prawdopodobnie stało by tam jedno sanatorium obok drugiego. Takiej mieszanki morskiego i leśnego powietrza bez mgieł nie można znaleźć nigdzie indziej! Morze, pełna wolność od kurzu i zbawienna cisza sprawiają, że uzdrowisko na polankach jest miejscem, w którym chorzy mogą wyzdrowieć i nabrać nowych sił. Dlatego gdańska ubezpieczalnia społeczna jest wdzięczna, że kilka lat temu mogła nabyć piąty dwór, aby uczynić go nowoczesnym uzdrowiskiem. Przebudowa? Oczywiście, ale z umiarem! Piąty dwór jest budynkiem zabytkowym i należy do serii najpiękniejszych dawnych gdańskich budowli. Jego główny budynek jest z pierwszej połowy XVIII wieku. Dawni właściciele nie troszcząc się o czystość stylu zmieniali go i przebudowywali wielokrotnie. Piękny budynek, na przełomie wieków własność wielu gdańskich rodzin, spoczywa na skraju lasu w swej formie nieco zaburzony, w chwili obecnej zostaje ujednolicony w swej formie i kolorze. Ściany w jasnych pastelowych kolorach, wysokie przestronne pokoje - biblioteki, jadalnie, pokoje gościnne i sypialnie. Na parterze dwa pokoje połączone w wielką jadalnię dla 70 osób, do której przylega druga mniejsza jadalnia dla dietetyków oraz skrzydło, w którym jest kuchnia wraz z piwnicą. Jednak rzeczywisty dom zdrojowy wybudowany w 1930 roku, widoczny w całej swej okazałości z ulicy, zaprojektowany przez architekta Fritza Högera z Hamburga, czołowego przedstawiciela północno-niemieckiego ekspresjonizmu ceglanego, autora takich dzieł jak Dom Chilijski w Hamburgu czy kościół na Nikolsburger Platz w Berlinie, był krytykowany przez Tadlera, który mówił o gwałtownej ingerencji w architektoniczny charakter polanek. Jednak sukces, jaki odniosło połączenie obu stylów zażegnał wszelką krytykę, nawet tą o zbyt luksusowym wykonaniu zarówno samego budynku jak i jego wnętrz. Całości dopełnia zadaszone połączenie obu budynków.

Sanatorium. Pocztówka wysłana w dn. 29. 08. 1934 roku.
Ze strony www.Allegro.pl.


Leśne sanatorum. Widok w kierunku dworu. Przełom lat 30/40 XX wieku.
Ze strony www.eBay.de.



Sanatorium. Widok w kierunku dworu. Przełom lat 30/40 XX wieku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.



Sanatorium. Widok w kierunku dworu. Lata 40 XX wieku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Sanatorium. Widok w kierunku dworu. Około 1937 roku.
Ze strony www.FotoPolska.eu (KC).


Leśne sanatorium. Widok w kierunku ul. Polanki. Pocztówka wysłana w 1942 roku.   Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Pawilon pomiędzy dworem a sanatorium. Lata 30 XX wieku.
Ze strony www.Allegro.pl.


Pawilon pomiędzy dworem a sanatorium. Pocztówka wysłana w 1934 roku.   Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Zobacz:
Ewa Barylewska-Szymańska, Wojciech Szymański, Utracone Sanatorium Fritza Hügera, 30 dni nr 3(71), maj-czerwiec 2007.
Fragment:
W końcu w powszechnej opinii dzieło Hügera uznano za ważny i znaczący obiekt. Pocztówki z widokiem sanatorium dokumentują jego popularność. Szczęśliwie przetrwało w niezmienionym kształcie okres wojny, następnie znalazło się w zespole budynków szpitala Marynarki Wojennej. Dopiero kilka ostatnich miesięcy przyniosło zniszczenie tego wybitnego dzieła.

Dom Towarzystwa Ubezpieczeniowego, gedanopedia



Reservelazarett III Danzig-Pelonken. Nadano w dniu 12.05.1940 roku.   Zbiory Mirosława Piskorskiego.


Jan Daniluk, "Miasta skoszarowane". Gdańsk i Sopot jako garnizon Wehrmachtu w latach 1939-1945, Gdańsk 2019,
str. 175:
Następne trzy szpitale rezerwowe zostały najpóźniej wiosną 1940 r. zorganizowane w samym Gdańsku. Na potrzeby Reserve-Lazarett II zaadoptowano szkołę klasztorną przy Klosterstraße (Reservelazarett Oliva). Reserve-Lazarett III otwarto w dotychczasowym sanatorium w obrębie Dworu V przy Pelonkenstraße (Reservelazarett Pelonken).
str. 365:
Równolegle trwał proces (zapoczątkowany jeszcze w 1942 r.) dyslokacji niektórych obiektów z najbardziej zagrożonych bombardowaniami dzielnic na obrzeża miasta. Najpóźniej na początku 1943 r. przeniesiono np. trzy szpitale rezerwowe (II, III i V), a także klinikę ze Szpitala Diakonisek do Doliny Krzaczastych Młynów w Oliwie.

Szital Garnizonowy. Informator z 1947 roku.
Zbiory Mirisława Piskorskiego.


Zobacz:
Historia (7 Szpital Marynarki Wojennej w Oliwie), 7szmw.pl
Fragmenty:
Kolejna i ostateczna przeprowadzka placówki miała miejsce 1 stycznia 1949 roku z Oksywia do Gdańska Oliwy przy ul. Polanki 117. Tutaj na bazie budynku byłego sanatorium lotników niemieckich i urokliwego Dworu V zwanego "Jutrzenką" powstaje docelowa stacjonarna jednostka medyczna Marynarki Wojennej.
[...]
Pierwsze prace budowlane rozpoczęły się w 1952 roku, natomiast pierwsze nowe pawilony oddano do użytku w lipcu 1954 roku. W roku 1953 komendant otrzymał rozkaz dotyczący zmiany etatu oraz nazwy placówki na "7 Szpital Marynarki Wojennej". Pacjentami jednostki byli żołnierze marynarki, wojsk lądowych i sił powietrznych rejonu Trójmiasta. Na specjalne pozwolenie Szefa Oddziału Służby Zdrowia MW leczono pacjentów cywilnych.

7 SZPITAL MARYNARKI WOJENNEJ * GDAŃSK OLIWA

Zbiory Mirisława Piskorskiego.


Ze strony www.Allegro.pl.


Ze strony www.Allegro.pl.