System kartkowy wprowadzany był zwykle w okresie silnych niedoborów żywności i paliwa spowodowanych między innymi wojną. Miał na celu zapewnienie przynajmniej minimalnych racji żywnościowych.

Pierwszy raz kartki wprowadzono pod koniec I wojny światowej w niemal wszystkich uczestniczących w niej krajach.

W czasie trwania i tuż po II wojnie światowej kartki żywnościowe stosowane były praktycznie we wszystkich krajach Europy, ale w większości krajów wkrótce zostały wycofane.

Kartka żywnościowa wydana na okres od 10 maja 1945 do 9 lipca 1945 roku wydana przez Tymczasowy Zarząd Miejski w Oliwie.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.

Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Zbiory Mirosława Piskorskiego.

 Kartki żywnościowe i pieczątki sklepów:

 1946-08 
 1946-09 
 1946-10 
 1946-11 
 1946-12 

 1947-01 
 1947-02 
 1947-03 
 1947-06 
 1947-07 
 1947-08 
 1947-09 
 1947-10 
 1947-11 
 1947-12 

 1948-01 
 1948-02 
 1948-03 
 1948-07 
 1948-08 
 1948-09 
 1948-10 
 1948-11 
 1948-12 

Zbiory Piotra Leżyńskiego.






Fragmenty. Wydatki rodziny oliwiwskiej w 1951 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.

 Kartki żywnościowe i pieczątki sklepów:

 1949-03 
 1949-07 

 1951-12 

 1952-01 
 1952-02 
 1952-03 

PRL (22.07.1952 - 29.12.1989)
W PRL kartkowy system racjonowania żywności funkcjonował dwukrotnie. Za każdym razem był to system, w którym kartki uprawniały do nabycia wybranych towarów po urzędowych cenach i obejmował całą ludność kraju.

Po raz pierwszy zastosowano go 1 kwietnia 1952, wprowadzając racjonowanie dań mięsnych w barach i restauracjach. 24 kwietnia wprowadzono kartki na cukier, a 2 maja na mydło i proszek do prania. System ten został zniesiony 3 stycznia 1953 przy jednoczesnym, drastycznym podniesieniu cen urzędowych na te towary.



 Kartki żywnościowe i pieczątki sklepów:

 1952-04 
 1952-05 
 1952-06 
 1952-07 
 1952-08 
 1952-09 
 1952-10 
 1952-11 
 1952-12 

 1953-01 

Tak zwana wkładka do dowodu osobistego ("karta wydania katrtek żywnościowych"). Ostatni wpis nastąpił w lipcu 1989 roku.
Zbiory Tomasza Leżyńskiego.


Drugi okres systemu kartkowego rozpoczęło wprowadzeniem kartek na cukier 13 sierpnia 1976 przez rząd Piotra Jaroszewicza, najpierw drukowanych z licznymi zabezpieczeniami, niemal jak banknoty, później coraz bardziej uproszczonych.
Kartki na artykuły codziennego użytku w Polsce ostatecznie wycofał rząd Mieczysława Rakowskiego. Ostatnim towarem reglamentowanym było mięso – kartki obowiązywały do końca lipca 1989 r.