Ks. K. Mirynowski, Katedra w Oliwie, Gdańsk 1947 rok:
Kościół jest trzynawowy, bazylikowy z obejściem chóru, jak w Gnieźnie, w Poznaniu lub Krakowie. Ma rzut łacińskiego krzyża, ale ze stosunkowo krótkimi ramionami. Większa część nawy głównej, obie nawy poprzeczne, część prezbiterium, południowa nawa boczna są resztkami budowli z XII wieku. Całkowite przebudowanie w stylu gotyckim nastąpiło po roku 1350 i ostateczne uzupełnienie wewnętrzne urządzono po zniszczeniach w roku 1577.
W ciągu wieków świątynię kilkakrotnie poddawano restauracji; i tak za opata Dawida Konarskiego (XVI-XVII wiek), M. Hackiego (XVII wiek), J. Rybińskiego (XVII wiek). Około 1770 r. dwie wieże barokowe, wsparte na ciężkich basztach, zdobiły front do 1945 r. W czasie ostatniej wojny wieże spłonęły. Dawniej cały kościół był pokryty freskami, polichromią, które zostały zamalowane wapnem w 1833 r. Po obu stronach głównego ołtarza w prezbiterium jeszcze i dzisij poprzez warstwę wapna przebijają freski, z których jeden przedstawiał raj, drugi zaś triumf Kościoła. Te freski nie były wysokiej klasy artystycznej. Ciekawy to kościół pod względem architektonicznym, bo tylko lewa nawa, znacznie szersza od prawej, posiada amfiladę ołtarzy, których natomiast w prawej nawie, znacznie węższej, zupełnie niema.
|