Książka telefoniczna z 1925 roku. Zbiory Mirosława Piskorskiego.
Książka adresowa z 1940-1941 roku. Zbiory TPG Strefa Historyczna WMG.
Produkcję acetylenu umożliwił niemiecki chemik Friedrich Wöhler (1800-1882) odkrywając węglik wapnia (CaC2 - karbid), który reagując z wodą (H2O) tworzy acetylen (C2H2). Pierwsza instalacja miejska zasilana acetylenem powstała na Węgrzech. Do użytku publicznego oddano ją 6 września 1897 roku.
W 1899 roku działała już sieć i wytwórnia oliwska. Jak podawał Przegląd Techniczny z grudnia tego roku w Oliwie podłączonych było 2.000 "płomieni" - punktów. Do produkcji acetylenu zastosowano wówczas (najprawdopodobniej) urządzenia firmy "Allgemeine Carbid und Acetylen Gesellschaft" z Berlina. Ze względów bezpieczeństwa i konieczność dostarczenia sporej ilości wody wytwórnia znajdowała się gdzieś na obrzeżach Oliwy ("Friedensschluss"?).
Fragment paragonu z 1947 roku. Zbiory Mirosława Piskorskiego.
Poznaj Gdańsk. Przewodnik-Informator z 1949 roku. Zbiory Piotra Leżyńskiego.
Ogłoszenie z Dziennika Bałtyckiego z dnia 1-2.5.1964 roku. Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.
Fabryka tlenu i acetylenu - al. .
Fabrykę "Acetylen und Sauerstoffwerke A. G." wybudowano przy ulicy Friedensschluß an der Pommerschen Chause (wówczas bez numeru) przed 1925 rokiem. Około 1930 roku to już ulica Pommersche Straße 31 i następnie od pierwszego września 1933 roku Adolf-Hitler-Straße 311 (Grunwaldzka 311).
Po drugiej wojnie światowej fabryka przeszła na własność państwa: „Państwowa Fabryka Tlenu i Acetylenu w Gdańsku - Oliwie”.
Firma należała do Zjednoczenia Przemysłu Gazów Technicznych.
Jej pierwszym dyrektorem był Tadeusz Horodeński (zmarł tragicznie w wieku 44 lat w dniu 26.9.1946 roku).
Następnie oliwska fabryka tlenu i acetylenu stała się jedną z placówek przedsiębiorstwa „Gazy Techniczne” z Gliwic.
Dziennik Bałtycki z 9 lutego 1966 roku pisał w obszernym artykule pod tytułem "W Oliwie przy ul. Grunwaldzkiej 311...":
"[...] ruszy w Gdańsku nowa placówka przedsiębiorstwa „Gazy Techniczne” – jedna z największych w kraju wytwórnia dwutlenku węgla. Budowa obiektu w Oliwie przy ul. Grunwaldzkiej 311 dobiega końca. Wykonawca Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, świetnie wywiązał się z zadania. Jakość robót godna jest najwyższej noty, inwestor jest bardzo zadowolony ze współpracy z GPBP, a terminy są dotrzymywane. Koszt inwestycji wynosi ok. 30 mln złotych, z czego połowę stanowią nakłady na butle CO2. Poza sprężarkami sprowadzonymi z NRF, całe nowoczesne urządzenie wytwórni jest pochodzenia krajowego.
[...] Jak już wspomnieliśmy, budująca się wytwórnia jest nową placówką „Gazów Technicznych”. Nowym, trzecim kolejnym oddziałem produkcyjnym przedsiębiorstwa oliwskiego, wchodzącego w skład Wielozakładowego Przedsiębiorstwa „Gazy Techniczne” w Gliwicach. Gdańska filia parająca się produkcją tlenu i acetylenu, jest znana w kraju z olbrzymich sukcesów produkcyjnych.
[...] Niewątpliwie sukces to całej załogi przedsiębiorstwa z jej dyrektorem Marią Winiarską na czele.
[...] Obecnie przedsiębiorstwo zatrudnia 109 osób. Z chwilą uruchomienia wytwórni dwutlenku węgla stan załogi zwiększy się o ok. 30 osób. Perspektywy rozwojowe gdańskiej placówki? Naczelny inżynier mgr Wiesław Najsarek nie chce „zapeszyć” i zwleka z odpowiedzią.
[...] Dowiadujemy się więc, że już teraz poważnie liczy się kierownictwo „Gazów-Technicznych” z dalszą rozbudową działów produkcji. Jednym z nich będzie fabryka suchego lodu".
Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego nr 16 z dnia 11 marca 2002 roku podaje nazwę i adres firmy: Gdańskie Zakłady Gazów Technicznych przy ul. Grunwaldzkiej 311-317.
Do co najmniej 2008 roku kontynuatorem tradycji oliwskiej fabryki tlenu i acetylenu była firma „” z siedzibą w Krakowie, która swoją placówkę „Region Sprzedaży Północ” prowadziła przy al. Grunwaldzka 311.
Piotr Leżyński
|