Start  ›  Firmy, Hotele, Restauracje  ›  Luftkurort Strauchmühle  ›

Strauchmühle -› ZOO - ul. Karwieńska 3.

Miejski Ogród Zoologiczny "Wybrzeża" założono w 1953 roku na terenie należącym od końca XII wieku do cystersów oliwskich zwanym obecnie Doliną Krzaczastego, Leśnego Młyna (Strauchmühle), przez którą przepływa Potok Rynarzewski. Pod koniec XVI wieku stał tu młyn wodny - kuźnica miedzi. Gdy pracował, jako młyn zbożowy i następne prochowy posiadłość należała do: Stefana Berneta (od 1649), Märesiusa (1661) oraz Löbela (po 1750). Następnie przerobiono go na młyn służący do przemiału zboża, który czynny był prawie do końca XIX wieku. Wówczas zamontowano w budynku prądnice zasilające "Luftkurort Strauchmühle".

Kurort leśnego, krzaczastego młyna, w którym jak go reklamowano leczono osoby cierpiące na schorzenia górnych dróg oddechowych i reumatyzm powstał na terenie należącym do Karla Hintzmanna pod koniec ostatniej dekady XIX wieku (pierwsza datowana znana obecnie pocztówka pochodzi z 1900 roku). Uroczyste otwarcie ośrodka nastąpiło w dniu 22. maja 1900 roku. Od około 1905 roku właścicielem Strauchmühle został Paul Kreyssig wymieniany w latach 1906-1916 w gazetach, na reklamach drukowanych, w książkach i w wydawanych przez siebie pocztówkach prezentujących kurort. Na początku XX wieku doprowadzono tu również linię telefoniczną. Kurort otrzymał nr 1. W czasie I wojny światowej w wielu oliwskich pensjonatach i hotelach znalazły swe siedziby lazarety. Czy szpital znajdował się również w Strauchmühle? Obecnie nie jest wiadomo. W latach 1924-1937 jako właściciel uzdrowiska figuruje A. Leitzke.


Po II wojnie światowej większość oliwskich hoteli i pensjonatów przystosowano do celów mieszkalnych. Niezniszczony w czasie działań wojennych budynek sanatorium stał się na kilka lat pensjonatem dla studentów Państwowego Pedagogium (od 1946 PWSP - Państwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna) zorganizowanego (1 wrzesień 1945 r.) przez prof. dr Jana Schwarza (ul. Polanki 130).


Pod koniec lat 40 XX wieku powstała inicjatywa utworzenia w Oliwie ogrodu zoologicznego, którą popierało wielu mieszkańców Gdańska, Sopotu i Gdyni. Niestety ówczesne władze nie doceniły tej inicjatywy. Dopiero pod koniec 1953 roku pod naciskiem entuzjastów wyrażono zgodę na założenie oliwskiego ZOO. Wyznaczono lokalizację w przepięknie położonej dolinie, przez którą przepływa Potok Rynarzewski wśród prawie 100 metrowych wzgórz w Dolinie Leśnego, Krzaczastego Młyna. Wówczas hotel Strauchmühle, ryglowy budynek młyna (obecnie magazynek nr 63), domek młynarza z 1 połowy XIX wieku oraz parę mniejszych zabudowań zaadoptowano na potrzeby powstającego ZOO, którego uroczyste otwarcie nastąpiło 1 maja 1954 roku i połączone było jak wtedy pisano z uroczystością 500-lecia powrotu Gdańska do Macierzy. Kierownikiem ogrodu został w dniu 15.05.1954 roku inż. Michał Massalski. W tym czasie ZOO zajmowało 100 hektarów.
Początkowo w prowizorycznych wybiegach, klatkach i pomieszczeniach wykonanych bezinteresownie przez młodzież i zakłady pracy Wybrzeża, które przekazywały również pieniądze pochodzące ze zbiórek umieszczono 43 okazy zwierząt takich jak: dziki, wilki, misia Łątkę (od 06.1954 z ogrodu warszawskiego), niedźwiedzie, jelenie, lamy, żubra o imieniu Puszczan i kilkanaście ptaków, w których przeważały bażanty. Niektóre z nich przekazane zostały przez mieszkańców trójmiasta: np. lisy, świnki morskie, króliki, sarny czy bażanty oraz przez marynarzy: np. małpki i papugi. W 1955 roku do portu zawiną "Kilarski", który przywiózł 7 węży boa w tym 2 olbrzymie, ptaki, małpy i dwie mangusty. Statki "Buczek", "Bytom" i "Jedność" ofiarowały węże, małpki w tym małpkę Kubusia, gazelę i lisa tropikalnego.
W dniu 01.01.1957 roku oliwski ogród zoologiczny przekształcono w Miejski Ogród Zoologiczny "Wybrzeża" w Gdańsku-Oliwie, samodzielną placówkę, której dyrektorem został Michał Massalski (03.01.1957 - 30.09.1981).
Już w 8 lat później (1962) liczba zwierząt wzrosła ośmiokrotnie a połowa z nich to były przychówki. W latach 60-tych zaczęto budować stalowe klatki dla zwierząt (niedźwiedzi, tygrysów, lwów i pum). Wybudowano wygodną drogę dojazdową do ZOO, spory parking i pętlę autobusową. Zakładano wówczas, iż całkowita budowa ogrodu będzie trwała jeszcze 20 lat, a ogród będzie spełniał nie tylko rolę atrakcyjnego ośrodka dla zwiedzających, lecz również stanie się wzorowym ośrodkiem przyrodniczym i dydaktyczno-wychowawczym. W 1968 dotarła do ZOO słonica indyjska, która dostała na imię Samanta. Przybywało zwierząt m.in.: żubry, bizony, łosie, renifery, kangury, wielbłądy, lamy, quanaco, bawoły, zebry, antylopy i cały zestaw ptaków. W latach 1954-1974 wartość czynów społecznych przekroczyła 100 mln złotych. Jeszcze pod koniec lat 80 organizowana była w szkołach oliwskich zbiórka runa leśnego dla ZOO. W 1985 roku w ogrodzie zoologicznym w Oliwie było już 800 zwierząt - 176 gatunków. Zwiedzało ogród 400.000 osób rocznie.
W latach 1981-1987 dyrektorem placówki był Zbigniew Siewierski, w latach 1987-1990 Marek Grabowski. W dniu 1 kwietnia 1991 roku dyrektorem został Michał Targowski.
Na początku latach 90-tych rozebrano do fundamentów sypiący się budynek przedwojennego sanatorium i odbudowano na podstawie zachowanej dokumentacji. W czerwcu 1993 ponownie znalazły tu swą lokalizację dyrekcja i biura ZOO. W tych latach wykonano również gazyfikację rozbierając 17 koksowni kotłowych. W lutym 1993 roku z ogrodu ukradziono samicę wilka.
25 września 2005 roku uchwałą Miasta Gdańska powiększono teren ZOO do 136 ha. W latach 2001-2003 wybudowano nową ptaszarnię i gadziarnię, we wrześniu 2004 małpiarnię, w lipcu 2008 otwarto żyrafiarnię. Na 2 hektarowym wybiegu budowana jest (2014) lwiarnia. Powstały również nowe trasy zwiedzania, chodniki, mini zoo, punkt gastronomiczny. W 2008 roku znajdowały się w ogrodzie 1173 zwierzęta - 202 gatunków w tym: ssaki - 77, ptaki - 94, gady - 36, płazy - 3, bezkręgowce -2 (stan z 31 grudnia). Liczba odwiedzających ciągle rośnie. W 2004 roku ogród zoologiczny odwiedziło 214 tysięcy osób, 2006 - 227, 2007 - 348 a w 2008 - 413 tysięcy.

Od 1993 roku ZOO jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA). Jest również członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Dydaktyków ZOO (IZE) i Europejskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii ZOO a do 10 stycznia 2007 członkiem Światowego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (WAZA).


Piotr Leżyński


 Dom młynarza i w głębi młyn. Lata 20 XX wieku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Staw młyński i stodoła w okolicy domu młynarza. Początek XX wieku.
Zbiory Morosława Piskorskiego.



 Dolina Leśniego Młyna. Około 1910 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


 Dolina Leśniego Młyna. Około 1910 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


 Reklama z 1925 roku.
Zbiory Mirosława Piskorskiego.


 Akademik oliwskiego Pedagogium. Rok szkolny 1945/46.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


 Zagroda dla wielbłądów. Fot. z 03.07.1966 roku.
Zbiory Piotra Leżyńskiego.


 Plan zagospodarowania. Załącznik do uchwały z dnia 25.09.2005 r.
Internet.


Początek strony.