Zgodnie z rozkazem Marszałka Żukowa oraz zarządzeniem Obywatela Premiera Osóbki-Morawskiego w sprawie przejmowania przez Władze Polskie majątku państwowego polecam obywatelowi Andrzejewski Apolinary zabezpieczenie, przejmowanie oraz przewożenie majątku pozostawionego przez niemiecką pocztę, a stanowiącego obecnie Własność Polskiej Poczty, na terenie Gdańska i Prus Wschodnich.
      Władze Wojskowe i Cywilne proszone są o udzielenie pomocy wymienionym w wykonywaniu jego obowiązków służbowych.

Busynek byłej poczty niemieckiej w Gdańsku - Oliwie po oswobodzeniu

Pierwszy Naczelnik Urzędu Ob. Apolinary Andrzejewski

iejscowość Oliwa, część składowa obszaru miasta Gdańska leży nad morzem Bałtyckim w zatoce gdańskiej. Do wydarzeń historycznych, których miejscem była Oliwa zaliczamy spotkanie w roku 1454 Kazimierza Jagiellończyka z zakonem krzyżackim i królem Szwecji Karolem. W Oliwie bywał Zygmunt August, w Oliwie zaprzysiągł po swej elekcji na króla Polski Pacta Conventa, Zygmunt August III. Z Oliwy szły uderzenia Rycerstwa Polskiego na Gdańsk w czasie oblężenia go przez Stefana Batorego, a za sprzyjanie temuż królowi Oliwa została zniszczona przez gdańszczan, których jednak zmusił Stefan Batory do wypłacenia tytułem odszkodowania 200,000 Florenów. W Oliwie bawił Sobieski z królową Marysieńką. W Oliwie odbierali hołd Gdańszczan August II i August III. W dniu 4 kwietnia zjawił się na terenie Oliwy st. Asystent Apolinary Andrzejewski, któremu Dyrekcja Okręgu Poznańskiego w Bydgoszczy powierzyła uruchomienie i pełnienie obowiązków naczelnika Urzędu P.T. klasy IV-tej Gdańsk – Oliwa. Ponieważ pierwszy polski naczelnik zastał budynek byłej poczty niemieckiej w gruzach (położony przy ulicy Parkowej 8) postanowił poszukać w Oliwie budynku, gdzie można by uruchomić nową placówkę poczty polskiej na nowo odzyskanej ziemi. Sam jeden spotykał duże trudności by wykonać rozkaz Ob. Dyrektora. Przerzucany z budynku do budynku, otrzymał wreszcie przez siebie proponowany.

udynek ten położony przy ulicy I ARMII POLSKIEJ róg ulicy Cystersów był własnością Niemca lekarza – dentysty dr Stimmera.

W dniu 15 kwietnia 1945 roku przybył na lustrację Inspektor Dyr. Okr. Poczt. I Tel. w Bydgoszczy Ob. mgr Doering, naczelnik Rejonowego Urzędu Tf. Tg. Ob. inż. Winogradow, naczelnik Obwodowego Urzędu Pocztowego Ob. Radca Bogacki.

W dniu 16 kwietnia 1945 roku przydzielono tutejszemu Urzędowi z Obwodowego Up. Gdańsk 1 dwóch pracowników umysłowych i to: Asystenta w 8 grupie – Stanisława Tarnowskiego, kontrolera um. w 8 grupie – Kazimiera Tarnowskiego.

Ponieważ oprócz lady bankowej i ławy nie było w nowo uzyskanym lokalu innego umeblowania, organizowano przez 2 dni biurka, szafy, krzesła itd. by przystosować urząd do podjęcia czynności służbowych. W międzyczasie naprawiono prowizorycznie dach budynku, sprowadzono i uruchomiono przez fachowca wodociągi, co. i kanalizację. Niemiec ślusarz naprawił zamki, stolarz drzwi, futryny i ramy okienne. Własnym przemysłem oszklono okna Urzędu. 20 kobiet dostarczonych przez Wydział Pracy Zarządu Miejskiego uporządkowało lokal, który stał się gotowy do rozpoczęcia pracy zawodowej pocztowców.

W dniu 23 kwietnia 1945 roku umieszczono na zewnątrz budynku prymitywnie wykonane godło państwa i wywieszono polską flagę, a w dniu 24 kwietnia 1945 roku o godz. 8:00 rano nastąpiło oficjalne otwarcie Urzędu. Godziny urzędowe dla ludności ustalono od 8 – 16-tej. Z braku znaczków, opłaty pocztowe będą w gotówce.

W dniu 27 kwietnia 1945 r. tj. w 3 dni po uruchomieniu Urzędu Dyr. Okręgu P. i T. w Bydgoszczy Ob. Tomasik przeprowadził pierwszą lustrację nowo utworzonego polskiego Urzędu.

x - Naczelnik Upt. Ob. Andrzejewski i praciwnicy:
1 - Tarnowski Stanisław - asystent
2 - Tarnowski Kazimierz - pr. kontr. umysł.
3 - Waruszewski Adam - pr. kontr. niższy

a wniosek naczelnika Urzędu Ob. Dyrektor Okręgu przydziela w dniu 28 kwietnia 1945 roku 2 pracowników w niższej służbie i to: ekspedienta jako listonosza Ob. St. Butlewskiego oraz milicjanta pocztowego Ob. A. Piaseckiego.
Normalny plan wymiany poczty odbywa się koleją raz dziennie, a od 30 kwietnia za pomocą konwoju pocztowego z Upt Gdańsk w kierunku Gdańska i Gdyni.

W dniu 1-go maja 1945 roku obchodzi Oliwa swoje pierwsze święto Narodowe, a w dniu 3-go maja drugie. Miasto ubrało się we flagi biało-czerwone, okazując w ten sposób swoje uczucia narodowe. Biało-czerwone kokardy na ubraniu każdego Obywatela Polaka, a opaski u osób pełniących funkcje urzędowe napełniały radością i dumą serca wszystkich Polaków.

Dnia 4 maja 1945 roku zgłasza się do służby: praktykantka Ob. J. Mróz, listonosz Ob. A. Waruszewski.

Dnia 8 maja 1945 roku otrzymano pierwszy datownik metalowy „Gdańsk-Oliwa” – „a”, a w dwa dni później otrzymano centralkę telefoniczną na 50 abonentów z Up. Gdynia 1.

Dziś t.j. 18 maja otrzymali pracownicy tutejszego Upt. Zaliczkę na uposażenie, które w części rozwiąże ciężki problem wyżywienia.

W dniu 22 maja na wniosek Urzędu PT Miejski Wydział Mieszkaniowy przyznał na mieszkania dla 10 pracowników pocztowych budynek położony przy ulicy Obrońców Westerplatte 24. W tym samym dniu zabezpieczono około 10 tysięcy słupów telefonicznych, które znajdują się w Oliwie przy ul. Grunwaldzkiej. W tym samym dniu ukończono prace malarskie w lokalu urzędu. Naprawiono uszkodzone działaniami wojennymi mury budynku. Na ścianie frontowej umieszczono na białym tle czerwony napis: „URZĄD POCZTOWO – TELEKOMUNIKACYJNY”.

Budynek Upt. Gdańsk - Oliwa ubrany w zieleń i flagi narodowe w dniu 1-go Święta po odzyskaniu niepodległości

dniu 21 sierpnia 1945 roku wraca delegacja z W-wy przywożąc konkretne dane w postaci dodatku ekonomicznego w wysokości 100 zł dziennie. Dnia 27 sierpnia 1945 roku zgłasza się do służby: Ekspedient – Augustyn Gromek. W dniu 1 IX 1945 roku zostaje przyjęty do służby Ob. ZYGMUNT DYBOWSKI. Dnia 5 września 1945 roku zgłasza się do służby Ekspedient – Ob. Karol Ryjka. Z dniem 1 października 1945 roku przeniesiono z Up. Toruń 1 do Gdańska Oliwy ekspedienta w 8 gr. Józefa Żółnowskiego. Stan osobowy pracowników = 6 pracowników umysłowych + 13 pracowników w niższej służbie. W grudniu 1945 roku zostają przeniesieni do Up. Gdynia 5: Ob. Bronisława Kawecka i Ob. Jerzy Gilgernast.