Zobacz: Budynek A. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Budynek B. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Budynek D. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Budynek E. Karta zielona z 1959 roku.
Zobacz: Karta parku z 1977 roku.

M. Kilarski, F. Mamuszka, J. Stankiewicz, Zabytki miasta Gdańska, Oliwa, Gdańsk 1956:

DWÓR II. (Polanki nr 124). Przed wojną przytułek dla starców. Budynek główny z końca XVIII w., klasycystyczny, piętrowy. W stylowej sieni na osi budynku klasycystyczny kominek. W przyległej do sieni od północy owalnej sali bardzo bogate sztukaterie. Spośród budynków gospodarczych i oficyn należy wymienić następujące, pochodzące przypuszczalnie jeszcze z XVIII w.: dwa piętrowe budynki północne, budynek zachodni ryglowy z dobudowanym później murowanym frontem o formach klasycystycznych oraz w narożu poludniowo-zachodnim: budynek piętrowy, później poważnie rozbudowany i przebudowany. Od południowego wschodu dawna kaplica cmentarna z 1 poł. XIX w. Zabudowania dworu otoczone resztkami pięknego niegdyś parku. Od zachodu pozostałości trzech stawów. Przy ulicy w części południowo-wschodniej murek i trzy ściany XVIII-wiecznego pawilonu ogrodowego, rozebranego przed paru laty.

Adam Kromer, "Oliwa", Gdańsk 2007, str. 240-242 (za zgodą autora):

Dwór II (Polanki 124)

Kolejna rezydencja nosi nazwę „Krynica” (Quellbrunn). Składa się z największego spośród dworów w Oliwie zespołu architektonicznego zasłoniętego jednak przez inne budynki usytuowane przy trakcie ulicy Polanki. Mieszczą się w nich: Instytut Pamięci Narodowej, Urząd Probierczy i Urząd Miar oraz Zespół Szkół Programów Indywidualnych. W głębi za tymi budynkami znajduje się wspaniały dwór, będący obecnie siedzibą Centrum Ekumenicznego Sióstr Brygidek.

Główny budynek dworu pochodzi z XVIII wieku. Jest to piętrowy pałac w klasycystycznej formie przykryty dachem z lukarnami. Nad kolumnowym gankiem wznosi się ryzalit, zwieńczony frontonem, na którym widnieje herb zakonu sióstr brygidek. Oprócz głównego budynku w skład dworu wchodzi jeszcze kilka budynków z XVIII wieku: oficyny, kaplica cmentarna. Wszystkie pięknie odrestaurowane w ostatnich latach, należą do klasztoru sióstr brygidek. Niegdyś ozdobą dworu był park, a w nim rzeźby przedstawiające alegorie czterech pór roku. Obecnie do tej tradycji nawiązuje znajdująca się na środku dziedzińca fontanna z grupą rzeźb.

Najstarsza wzmianka o posesji pochodzi z 1631 roku, kiedy była własnością Jana Wagnera. Następnym właścicielem był Michał Kallenbach, po nim Johann von der Linde (zmarły 1646 - pochowany w kościele św. Jakuba). Kolejni odnotowani właściciele to: Ryszard de Roy (od 1658), Jan Chrystian Schreiber (od 1706), Aleksander Picard (1716-1730), Jan EckelnHülsen, a potem, w latach czterdziestych XVIII wieku, Ignacy Mathy. Wtedy powstał nowy budynek na fundamentach starego dworu, zabudowania gospodarcze oraz cykl rzeźb Jana Henryka Meissnera. Następnie dwór znajdował się w rękach Leonarda de Vogel (od 1759) i Karola Friese. Ostatnim prywatnym właścicielem był Daniel Scheffler (od 1805). W 1827 roku posesję przejęła Generalna Dyrekcja Towarzystwa Handlu Morskiego, a w 1833 urządzono w dworku przytułek, który istniał do końca drugiej wojny światowej.

Od 1945 roku posesja jako własność Skarbu Państwa znajdowała się w użytkowaniu jednostki wojskowej. Po wygaśnięciu zarządu nieruchomości przez Ministerstwo Obrony Narodowej w 1992 roku wojewoda gdański przekazał popadający w ruinę dwór archidiecezji gdańskiej. Znalazły tu swoje miejsce siostry Zakonu Najświętszego Zbawiciela św. Brygidy. Głównym budowniczym klasztoru i utworzonego w nim Międzynarodowego Centrum Ekumenicznego został ksiądz prałat Henryk Jankowski. Centrum rozpoczęło oficjalnie działalność w dniu 25 kwietnia 1998 roku. Ponad rok później, 5 czerwca 1999 roku, gościł w Centrum papież Jan Paweł II.



Widok dworu i fragmentu założenia ogrodowego widziany z ul. Polanki. Pirewsza dekada XX wieku.   Internet: www.ebay.de.


Widok dworu i fragmentu założenia ogrodowego widziany z ul. Polanki. Pirewsza dekada XX wieku.   Ze strony www.FotoPolska.eu (KC).


Widok dworu i fragmentu założenia ogrodowego. Lata 20 XX wieku.   Wojciech Gruszczyński, ”Wolne Miasto Gdańsk”, Gdańsk 2009.


Ogród przed Dworem II. W głębi m.in. zabuidowania ul. Polanki. Lata 20 XX wieku.   Ze strony www.MuzeumPolski.pl.


Fragment balkonu fasady wschodniej Dwiru II przy ul. Polanki w Oliwie. Lata 20 XX wieku.   Ze strony www.MuzeumPolski.pl.


Plan parteru głównego budynku Dworu II.   Ze strony www.MuzeumPolski.pl.


Zabudowania Dworu II przy ul. Polanki w Oliwie. Lata 20? XX wieku.
Ze strony www.gdansk-oliwa.mojeosiedle.pl.


Dwór II w Oliwie przy ul. Polanki. Völkermagazin, 03. 1930 r., str. 27.   Zbiory Mirosława Piskorskiego.


Widok dworu i fragmentu założenia ogrodowego widziany z ul. Polanki. Lata 30 XX wieku.   Zbiory Mirosława Piskorskiego.


Widok dworu i fragmentu założenia ogrodowego widziany z ul. Polanki. Pierwsza połowa Lat 40 XX wieku.   Ze strony www.brygidki.pl.


Pawilon ogrodowy Dworu II. Hans Reichow, 1927.
Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Pawilon ogrodowy Dworu II.   Zbiory Piotra Leżyńskiego.


Rzeźby przedstawiające cztery pory roku. Hans Reichow, 1927.
Zbiory Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej.


Po lewej pawilon ogrodowy i nowy budynek przytułku przy samej ul. Polanki nr 124 wybudowany w 1929 roku i po prawej nr 27 oraz za nim nr 26. Lata 30 XX wieku.   Zbiory Krzysztofa Gryndera.


Polecamy (Dwory):
Hans Reichow, "Alte burgerliche Gartenkunst..., Berlin 1927
Heinz Voellner, "Oliva", Danzig 1938 (str 27-32)
Kilarski, Mauszka, Stankiewicz, "Oliva", Gdańsk 1956 (str 29-30)
Fr. Mamuszka, "Oliwa. Okruchy z dziejów...", Gdańsk 1985 (57-60)
Adam Kromer, "Oliwa", Gdańsk 2007 (str 235-253)
Jerzy Samp, "Gdańskie dwory i pałace", Gdask 2009 (str 98-135)
Zygmunt Iwicki, "Bedeker Oliwski", cz. II, Gdańsk 2018 (str 44-50)
Marcin Gawlicki, "Polanki. Podmiejskie...", Gdansk 2019


Zobacz:
Was ist's mit der Armenstalt Pelonken?, Olivaer Nachrichten 1913
Altersheim Pelonken, Danziger Volksstimme, 13 wrzesień 1929
Altersheim Pelonken, Danziger Volksstimme, 13 wrzesień 1929
Stacja radiowa w Jelitkowie
Armenanstalt Pelonken, Straż Pożarna, DawnaOliwa.pl
Rzeźby Dworu II, DawnaOliwa.pl
Centrum Ekumeniczne, "Historia Dworu nr II w Gdańsku Oliwie"
Jerzy Samp, "Ekumeniczny Quellbrunn", 30dni 1999 nr 10
Marcin Gawlicki, "Dwór Quellbrunn", 30dni 1999 nr 11-12
Dwór II, DawnaOliwa.pl
Anna Jakubowska Galeria Dworu II, DawnaOliwa.pl
Krzysztof Kamiński, Galeria Dworu II, DawnaOliwa.pl:
W pobliżu Dworu II przy ul. Polanki 124 znajduje się nieczynna kapliczka cmentarna, będąca pozostałością po nie istniejącym już dawnym cmentarzu. Na tym cmentarzu w roku 1880 wybudowana została kaplica, oznaczona teraz numerem 16. Jest to budynek murowany z czerwonej cegły o kubaturze 141 m3 i powierzchni ogólnej 21 m2, otynkowany, 1-kondygnacyjny, bez okien, z przyporami w narożnikach, o dachu dwuspadowym krytym dachówkami. Stan techniczny budynku nie jest zadowalający, elewacja jest zniszczona, wymaga remontu.
Przypuszcza się, że początek cmentarza związany jest z powstaniem w roku 1833 w Dworze II przytułku dla ubogich, który funkcjonował tu aż do 1945 roku. Zmarłych z przytułku prawdopodobnie chowano na tym wyznaczonym w pobliżu terenie. Na planie Oliwy z roku 1919 zaznaczony jest kształt cmentarza. Jest on jeszcze zaznaczony na planie z 1946 roku. Później już nie jest zaznaczany. Kapliczka została wpisana w dniu 28 grudnia 1972 roku do rejestru zabytków.
Polanki. Podmiejskie... - wykład prof. Marcina Gawlickiego, 2019

Mieszkańcy w 1897 roku (Pelonken, II. Hof):
Bieschke, Joseph, Rutscher. Collins, Heinrich, Oberinspector der Armen-Anstalt. Petz, Theodor, Anstalts-Inspector.

Mieszkańcy w 1898 roku (Pelonken, II. Hof):
Collins, Heinrich, Oberinspektor der Armen-Anstalt. Bieschke, Joseph, Rutscher. Petz, Theodor, Anstalts-Inspektor.


Dargatz. Bescheinigung über Eintragung eines Sterbefalles wydane 28. 11. 1927 r. (zaświadczenie dla celów pochówku).   Zbiory Piotra Leżyńskiego.

Od lipca 1945 do 1948 roku w zabudowaniach Dworu II stacjonował 51 Pułk Piechoty (JW 2239) wchodzący w skład 16 Kaszubskiej Dywizji Piechoty. W maju 1946 roku przeniesiono z Wrzeszcza 47 batalion saperów (JW 2264). Stacjonował on w Dworze II do czasu rozwiązania Dywizji Piechoty w czerwcu 1949 roku.

W marcu (2009) ma sie odbyć drugi przetarg na teren i budynki położone przy ulicy Polanki 124. W czasach PRL znajdowała sie tu jednostka Marynarki Wojennej. Wystawiona działka jest ostatnim niezagospodarowanym fragmentem terenu dawnych koszar.
Budynek nr 16 – kostnica wybudowana w 1880 roku, o kubaturze 141 m3;, pow. ogólnej 21 m2;, pow. użytkowej 21 m2;. Budynek murowany czerwonej cegły, otynkowany, 1-kondygnacyjny, bez okien, z przyporami w narożach, dach dwuspadowy kryty dachówką. Stan techniczny: zniszczona elewacja, budynek wymaga remontu. Obiekt wpisany do rejestru zabytków decyzją nr 636 z dnia 28.12.1972 roku. Z tytułu wpisu do rejestru zabytków budynku nr 16 – kostnica, na podstawie decyzji nr 636 z dnia 28.12.1972 roku.

Nie udało się (2009) wczoraj sprzedać powojskowej działki przy ul. Polanki w Gdańsku. Nikt nie zgłosił się do przetargu ogłoszonego przez Agencję Mienia Wojskowego. Niewykluczone, że zostanie podjęta następna próba spieniężenia tej zabudowanej nieruchomości. Decyzję podejmie prezes zarządu AMW.
- Przetarg nie doszedł do skutku, bo nie znalazł się chętny na tę nieruchomość, nikt nie wpłacił wadium - wyjaśnia Małgorzata Golińska, rzecznik prasowy Agencji Mienia Wojskowego w Warszawie. Być może cena była za wysoka. Decyzja o następnej próbie sprzedaży tej działki zapadnie za kilka miesięcy. Bardzo możliwe, że stawka wywoławcza zostanie obniżona. Wystawiona wczoraj na przetarg powojskowa nieruchomość znajduje się w Gdańsku, przy ul. Polanki 124. To była już druga próba jej sprzedaży. Pierwsza odbyła się w grudniu ub.r. Wówczas cena wywoławcza wynosiła 9 mln złotych. Zgłosił się jeden chętny; wpłacił wadium, ale na przetargu się nie pojawił.
W grudniu przejęciem tej nieruchomości za darmo zainteresowany był - sąsiadujący z oferowanym do sprzedaży powojskowym terenem - Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Wówczas jednak cena dwukrotnie przekraczała budżet oddziału IPN. Na kupno instytut nie mógł więc sobie pozwolić.
Wczoraj cena była o pół miliona niższa. - IPN nie złożył oferty - dowiadujemy się od rzecznik Małgorzaty Golińskiej.
Między zabytkami
Powojskowa działka przy ulicy Polanki 124 znajduje się między zabytkowymi dworami gdańskich patrycjuszy. Liczy 1,2759 ha. Jest uzbrojona (elektryczność, woda, gaz, kanalizacja). Nieruchomość jest częściowo zabudowana. Budynek nr 16 - kostnica - został wpisany do rejestru zabytków. Przyszłemu nabywcy przysługiwać będzie 50-procentowa bonifikata, liczona od wartości tego historycznego obiektu.

Agencję Mienia Wojskowego (17.01.2012), PDF

Co ciekawe, był to chyba jedyny w Gdańsku cmentarz prywatny - tj. ani komunalny, ani wojskowy, ani przynależny do jakiejkolwiek instytucji czy związku wyznaniowego. Miał dwie części - jedną niżej, na terenie parkingu b. siedziby archiwum IPN, drugą, wyżej, już w lesie. Do dziś można ją rozpoznać.